R15 w odporności ogniowej – czym jest? Definicja, oznaczenia, przykłady

Ochrona ludzi oraz mienia to najważniejszy aspekt w nowoczesnym budownictwie i jest nierozerwalnie związany z zapewnieniem właściwego bezpieczeństwa przeciwpożarowego. W procesie oceny odporności ogniowej ważne jest określenie, jak długo elementy konstrukcyjne utrzymują swoje właściwości w warunkach pożaru. Klasa R określa w tym przypadku nośność ogniową, a więc zdolność elementu do przenoszenia obciążeń mechanicznych pod wpływem ognia, mierzoną w minutach. Oznaczenie R15 informuje, że dany element budowlany zachowa stabilność konstrukcyjną przez określony czas od momentu pojawienia się ognia. Taki okres ochrony stanowi najniższy poziom zabezpieczenia, który jest wystarczający w obiektach o ograniczonym ryzyku pożarowym. Odpowiednia klasyfikacja pozwala projektantom na świadomy dobór materiałów i rozwiązań technologicznych. W niniejszym artykule przedstawimy, czym dokładnie jest klasa R15 i podamy przykłady jej zastosowania we współczesnym budownictwie.

Czym jest klasa R15 w klasyfikacji ogniowej?

Klasa R15 definiuje minimalny czas, przez jaki element budowlany utrzymuje swoją nośność ogniową (R) – czyli zdolność do przenoszenia obciążeń mechanicznych w warunkach pożaru. Oznaczenie to oznacza, że materiał lub konstrukcja nie traci stabilności przez co najmniej 15 minut, co jest istotne przy ocenie bezpieczeństwa budynku. Materiały klasy R15 przechodzą rygorystyczne testy symulujące warunki pożaru, które w ten sposób sprawdzają, czy konstrukcja utrzyma swoje właściwości użytkowe. W porównaniu do wyższych klasyfikacji odporności ogniowej – takich jak R30 lub R60 – klasę R15 powinno stosować się tylko tam, gdzie są niższe wymagania przeciwpożarowe, a czas ochrony stanowi jedynie minimalny poziom zabezpieczenia. Oznaczenie R15 jest szczególnie przydatne w mniejszych obiektach lub budynkach o ograniczonej ekspozycji na ryzyko pożarowe. Dzięki temu – inwestorzy i projektanci mogą optymalizować koszty, spełniając jednocześnie podstawowe normy bezpieczeństwa.

Klasa R15 jest ściśle związana z normą PN-EN 13501-2, która definiuje klasyfikację odporności ogniowej wyrobów budowlanych – w tym oznaczenia dotyczące nośności ogniowej. Norma ta określa, że klasa R15 w danym elemencie konstrukcyjnym utrzymuje swoją stabilność i zdolność do przenoszenia obciążeń mechanicznych przez co najmniej 15 minut w warunkach pożaru. Dodatkowo – klasyfikacja odporności ogniowej, do której należy R15, jest często weryfikowana za pomocą normy PN-EN 1365-2, która dotyczy badań odporności ogniowej elementów nośnych. Dzięki tym dwóm systemom oceny, możliwe jest precyzyjne określenie minimalnych wymagań dotyczących ochrony przeciwpożarowej dla różnych elementów konstrukcyjnych.

Zastosowanie klasy R15 w budownictwie

Elementy budowlane o klasie R15 znajdują zastosowanie przede wszystkim w obiektach, gdzie wystarczy niewielki poziom ochrony przeciwpożarowej przez co najmniej 15 minut. Takie rozwiązania są stosowane tam, gdzie ryzyko intensywnego pożaru jest ograniczone, a czas ewakuacji krótki, co pozwala na minimalizację strat materialnych i zabezpieczenie konstrukcji. Użycie materiałów o klasie R15 umożliwia budynkom zachowanie podstawowej integralności konstrukcyjnej, co jest wystarczające dla mniejszych budynków mieszkalnych, usługowych i administracyjnych. W takich przypadkach zastosowanie rozwiązań R15 jest ekonomiczne, a jednocześnie spełnia obowiązujące normy bezpieczeństwa. Dzięki temu, projektanci mogą lepiej dostosować swoje rozwiązania do specyfiki obiektu, bo optymalizują koszty budowlane i wciąż zapewniają podstawową ochronę przeciwpożarową.

Poniżej przedstawiamy przykłady zastosowania elementów budowlanych o klasie R15:

• elementy instalacji i systemy wentylacyjne, gdzie kluczowe jest utrzymanie stabilności konstrukcyjnej przez krótki okres w warunkach pożaru,
• ściany działowe w budynkach jednorodzinnych, gdzie w większości przypadków wystarcza minimalna ochrona przeciwpożarowa,
• drzwi i przegrody w niewielkich obiektach usługowych, które nie są narażone na intensywny pożar.

Podsumowując – klasa R15 w odporności ogniowej określa minimalny czas, przez jaki element budowlany utrzymuje swoją nośność ogniową – co stanowi podstawowy poziom zabezpieczenia w warunkach pożaru. Choć okres 15 minut jest krótszy niż w wyższych klasach – dla obiektów o ograniczonym ryzyku pożarowym stanowi wystarczające zabezpieczenie, które umożliwia szybką ewakuację i podjęcie niezbędnych działań ratowniczych. Wdrożenie elementów o klasie R15 pozwala na optymalizację kosztów, przy jednoczesnym zachowaniu podstawowych standardów bezpieczeństwa. Klasa ta jest stosowana głównie tam, gdzie ryzyko rozprzestrzeniania się ognia jest relatywnie najniższe. Wybór odpowiednich materiałów zgodnych z normą PN-EN 13501-2 zagwarantuje, że nawet przy minimalnym czasie ochrony – elementy konstrukcyjne nie utracą swoich właściwości użytkowych.

Niniejszy artykuł ma charakter informacyjny. Należy podkreślić, że trzeba kierować się przede wszystkim aktualnymi i obowiązującymi przepisami oraz konsultować się z ekspertami w dziedzinie ochrony przeciwpożarowej. Tylko wtedy wybór odpowiednich elementów budowlanych o określonej klasie odporności ogniowej zagwarantuje pełne bezpieczeństwo.

Źródła:
1. PN-EN 13501-2: 2016-07, Klasyfikacja ogniowa wyrobów budowlanych i elementów budynków. Część 2: Klasyfikacja na podstawie badań odporności ogniowej, z wyłączeniem instalacji wentylacyjnych.
2. Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie (DzU Nr 75 poz. 690) z późniejszymi zmianami (DzU z 2015 r. poz. 1422 i z 2017 r. poz. 2285).