Praca na wysokości – definicja i zasady BHP

Praca na wysokości niesie za sobą ryzyko dla zdrowia i życia pracowników, dlatego pracodawca powinien dołożyć wszelkich starań, aby zapobiegać wypadkom. Kluczem do tego jest skuteczna profilaktyka – obejmuje ona wprowadzenie zabezpieczeń, które całkowicie eliminują potrzebę pracy na wysokości lub sprawiają, że staje się ona znacznie bezpieczniejsza. Zastanawiasz się, jak to osiągnąć? Oto kilka wskazówek!

Praca na wysokości – od ilu metrów się zaczyna?

Zgodnie z rozporządzeniem Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z 26 września 1997 r. dotyczącym ogólnych zasad bezpieczeństwa i higieny pracy, za pracę na wysokości uznaje się każdą pracę, gdzie różnica poziomów między stanowiskiem pracy a podłożem wynosi co najmniej 1 metr.

Do tego rodzaju prac należą między innymi:

• prace na rusztowaniach,
• konstrukcjach budowlanych,
• kominach,
• drabinach.

Są jednak pewne wyjątki. Nawet jeśli stanowisko znajduje się powyżej 1 metra, nie jest to traktowane jako praca na wysokości, jeśli:

• miejsce jest otoczone pełnymi ścianami lub oszklonymi przegrodami o wysokości co najmniej 1,5 metra,
• znajduje się na stabilnej konstrukcji, która skutecznie uniemożliwia wypadnięcie.

Praca na wysokości jest czynnikiem uciążliwym w środowisku pracy. Te szczegóły warto znać, by precyzyjnie ocenić ryzyko i właściwie zabezpieczyć pracowników.

Jakie obowiązki ciążą na pracodawcy, który zatrudnia osoby do prac na wysokości?

Pracodawca, który zatrudnia osoby do prac na wysokości, ma szczególne obowiązki, aby zapewnić bezpieczeństwo swoim pracownikom. Poza przestrzeganiem przepisów BHP, istotne jest stworzenie wewnętrznych zasad dotyczących tego rodzaju prac.

W pierwszym kroku warto dokładnie przeanalizować wszystkie zadania – zarówno te wykonywane na co dzień, jak i okazjonalne, takie jak konserwacja czy porządki. Sporządzoną listę prac należy regularnie aktualizować, aby uwzględniała zmieniające się warunki i wymagania.

Kolejnym krokiem jest ocena ryzyka zawodowego. Na jej podstawie można zdecydować, jakie środki bezpieczeństwa wdrożyć. Czasami odpowiednie zabezpieczenia techniczne mogą sprawić, że dana czynność przestanie być uznawana za pracę na wysokości, co upraszcza organizację pracy.

Decyzja o zastosowanych środkach ochrony powinna wynikać z analizy ryzyka. W pierwszej kolejności należy zadbać o zabezpieczenia techniczne i ochronę zbiorową, takie jak barierki czy siatki ochronne. Dopiero jeśli te rozwiązania okażą się niewystarczające, pracodawca powinien zapewnić pracownikom środki ochrony indywidualnej – np. uprzęże czy urządzenia zabezpieczające przed upadkiem.

Nie można zapominać o regularnym przeglądzie środków ochrony indywidualnej, zgodnie z zaleceniami producenta. To kluczowy element, który wpływa na ich niezawodność i bezpieczeństwo użytkowania.

Odpowiednie przygotowanie i wdrożenie środków ochronnych nie tylko minimalizuje ryzyko wypadków, ale również zwiększa komfort i pewność pracowników wykonujących prace na wysokości.

Prace na wysokości – wymagania

Osoby wykonujące prace na wysokości muszą spełniać kilka kluczowych wymagań, aby zadania te były realizowane bezpiecznie i zgodnie z przepisami.

Przede wszystkim pracownik:

• musi mieć ukończone 18 lat,
• powinien posiadać aktualne zaświadczenie lekarskie, potwierdzające brak przeciwwskazań do pracy na wysokości,
• przechodzi regularne szkolenia BHP, co najmniej raz w roku, z uwzględnieniem specjalistycznego instruktażu dotyczącego pracy na wysokości,
• musi być zapoznany z oceną ryzyka zawodowego dla wykonywanych zadań oraz specyfiką warunków pracy na wysokościach,
• powinien znać i stosować wewnątrzzakładowe instrukcje lub procedury, które opisują bezpieczne praktyki w tego typu pracach,
• jest zobowiązany do korzystania ze środków ochrony indywidualnej w sposób zgodny z przeszkoleniem i zasadami ich prawidłowego użytkowania.

Pracownik spełniający te wymagania uzyskuje uprawnienia do wykonywania prac na wysokości i może realizować swoje zadania w ramach umowy o pracę. Dzięki temu nie tylko chroni swoje zdrowie i życie, ale także przyczynia się do bezpieczeństwa całego zespołu.

Konieczne środki ochrony zbiorowej

Środki ochrony zbiorowej są kluczowe dla zapewnienia bezpieczeństwa podczas pracy na wysokości. Do podstawowych należą:

• balustrady,
• siatki ochronne,
• siatki bezpieczeństwa,
• rusztowania ochronne.

Jeśli miejsce pracy znajduje się powyżej 1 metra nad poziomem podłogi lub gruntu, musi być wyposażone w odpowiednio zaprojektowane balustrady. W skład takiej ochrony wchodzą:

• poręcze ochronne, które powinny być zamontowane na wysokości minimum 1,1 metra,
• krawężniki o wysokości co najmniej 15 cm,
• poprzeczki, umieszczone pomiędzy poręczą a krawężnikiem, aby dodatkowo zabezpieczać przed wypadnięciem.

Dobrze dobrane i właściwie zamontowane środki ochrony zbiorowej nie tylko zmniejszają ryzyko wypadków, ale też zwiększają komfort pracy, dając pracownikom pewność, że są odpowiednio chronieni.

Prace na wysokości – środki ochrony indywidualnej

Środki ochrony indywidualnej dla pracowników wykonujących prace na wysokości powinny być dostosowane do specyfiki wykonywanych zadań i warunków pracy. Oto najważniejsze wyposażenie:

Hełm ochronny

Niezbędny w przypadku prac takich jak:

• budowlane, szczególnie na rusztowaniach i w ich pobliżu,
• montaż i demontaż szalunków,
• rozbiórki obiektów budowlanych,
• prace instalacyjne i montażowe,
• prace na mostach, masztach, wieżach, konstrukcjach stalowych czy hydraulicznych.

Środki ochrony przed upadkiem z wysokości

Konieczne podczas:

• montażu elementów prefabrykowanych,
• pracy na masztach i słupach,
• pracy w kabinach wysokich dźwigów, urządzeń magazynowych,
• pracy na wieżach wiertniczych, czworonogach i trójnogach,
• pracy w szybach i kanałach ściekowych.

Rodzaje środków ochrony indywidualnej przed upadkiem z wysokości

Te środki dzielą się na trzy kluczowe grupy:

1. Uprzęże – mogą zawierać:
   1. pas do pracy w podparciu,
   2. punkt do zastosowania technik linowych.
2. Podsystemy łącząco-amortyzujące, które obejmują:
   1. zatrzaśniki,
   2. linki bezpieczeństwa,
   3. amortyzatory,
   4. urządzenia samohamowne,
   5. liny z urządzeniami samozaciskowymi.
3. Punkty kotwienia – służą do mocowania systemów łącząco-amortyzujących i muszą być wyjątkowo wytrzymałe. Umieszcza się je zazwyczaj nad głową pracownika, zgodnie z normą PN-EN-795.

Dobór odpowiednich środków ochrony indywidualnej nie tylko zabezpiecza pracowników przed zagrożeniami, ale także zwiększa ich poczucie bezpieczeństwa, co przekłada się na bardziej efektywną i bezpieczną pracę.

Czym jest praca na wysokości? Według definicji to wykonywanie obowiązków służbowych w nieosłoniętym, a także niezabezpieczonym na stałe miejscu, położonym powyżej 1 metra. Może to być przykładowo rusztowanie, maszt czy drabina. Praca na wysokości należy do prac szczególnie niebezpiecznych, w związku z czym na pracodawcy spoczywa obowiązek wdrożenia profilaktyki wypadkowej. Należy do niej zapewnienie pracownikowi określonych przepisami BHP i procedurami wewnątrzzakładowymi środków ochrony zbiorowej oraz indywidualnej, m.in. urządzenia chroniące pracownika.

Źródło:

• https://interviewme.pl/blog/praca-na-wysokosci (dostęp: 10.12.2024)