Co oznacza klasa d0 w klasie reakcji na ogień?

W kontekście bezpieczeństwa pożarowego budynków, klasyfikacja reakcji na ogień odgrywa kluczową rolę w ocenie właściwości materiałów budowlanych. Jednym z parametrów tej klasyfikacji jest oznaczenie „d”, które odnosi się do zdolności materiału do wytwarzania płonących kropli lub cząstek w trakcie spalania. Klasa d0 to najwyższy standard bezpieczeństwa, ponieważ oznacza, że materiał nie generuje żadnych płonących fragmentów, które mogłyby przyczynić się do dalszego rozprzestrzeniania ognia. Jest to szczególnie istotne w budynkach o podwyższonych wymaganiach przeciwpożarowych, takich jak obiekty użyteczności publicznej, szpitale czy budynki mieszkalne wielorodzinne. Brak płonących kropli eliminuje jedno z kluczowych zagrożeń pożarowych, jakim jest przenoszenie ognia na kolejne elementy budynku. W tym artykule omówimy, czym dokładnie jest klasa d0, jakie ma znaczenie dla bezpieczeństwa oraz które materiały spełniają jej wymagania.

Definicja klasy d0

Klasa d0 oznacza, że dany materiał nie wytwarza płonących kropli ani cząstek w trakcie spalania. Jest to parametr szczególnie istotny w kontekście ochrony przeciwpożarowej, ponieważ eliminuje ryzyko przenoszenia ognia na kolejne powierzchnie poprzez spadające, żarzące się fragmenty materiału. Co również istotne – parametr dotyczący płonących kropli (d0, d1 lub d2) odnosi się do klas reakcji na ogień, oznaczonych jako A2, B, C oraz D. Oznaczenie d0 jest przypisywane wyłącznie materiałom, które spełniają wymagania rygorystycznych testów laboratoryjnych, które weryfikują ich zachowanie w warunkach pożaru. W przeciwieństwie do materiałów klasy d1 i d2, które mogą wydzielać płonące krople przez określony czas, to materiały d0 zachowują integralność – nawet pod wpływem wysokiej temperatury. W praktyce oznacza to, że nie tylko nie przyczyniają się do dalszego rozwoju pożaru, ale również mogą skutecznie ograniczać rozprzestrzenianie ognia.

Znaczenie klasy d0 w bezpieczeństwie pożarowym

Brak płonących kropli i cząstek jest jednym z ważniejszych aspektów bezpieczeństwa pożarowego. W warunkach pożaru nawet niewielkie, płonące fragmenty mogą stać się źródłem dodatkowego zagrożenia. Z tego powodu, materiały zaklasyfikowane jako d0 znajdują częste zastosowanie w obiektach o podwyższonych wymaganiach bezpieczeństwa, gdzie kluczowe jest ograniczenie wszelkich czynników ryzyka, które mogłyby zwiększać intensywność pożaru. Klasa d0 jest niezwykle istotna, ponieważ:

• eliminuje ryzyko przenoszenia ognia na inne elementy budynku, co może znacząco spowolnić rozwój pożaru i dać więcej czasu na ewakuację,
• chroni drogi ewakuacyjne i zapobiega sytuacjom, w których płonące krople mogłyby spadać na klatki schodowe, korytarze lub wyjścia awaryjne, utrudniając wtedy ucieczkę,
• zmniejsza zagrożenie u strażaków i służb ratowniczych, umożliwiając im bezpieczniejsze poruszanie się po obiekcie, który został objęty ogniem,
• jest kluczowa w budynkach o dużym natężeniu ruchu, takich jak szkoły, szpitale, galerie handlowe i budynki administracyjne, gdzie zagrożenie dla dużej liczby osób jest szczególnie wysokie,
• zapewnia dodatkową ochronę dla instalacji elektrycznych, zmniejszając ryzyko zapalenia się przewodów lub innych elementów infrastruktury w wyniku kontaktu z płonącymi cząstkami,
• jest często wymagana przez przepisy budowlane – zwłaszcza w konstrukcjach o wysokim poziomie zabezpieczenia przeciwpożarowego – co czyni ją nieodzownym elementem nowoczesnego projektowania obiektów, które są odporne ogniowo.

Materiały klasy d0 oraz ich zastosowanie w budownictwie

Aby materiał został sklasyfikowany jako d0, musi wykazywać wysoką odporność na topienie się oraz emisję płonących kropli i cząstek pod wpływem wysokiej temperatury. Jest to szczególnie istotne w kontekście bezpieczeństwa pożarowego, ponieważ płonące krople mogą przenosić ogień na kolejne elementy konstrukcji i przyspieszać rozwój pożaru. Materiały klasy d0 nie wykazują tego zjawiska nawet przy intensywnym oddziaływaniu ognia, co czyni je jednymi z najbezpieczniejszych opcji w budownictwie i przemyśle. Właściwości te są kluczowe w ochronie zarówno samej konstrukcji, jak i wobec osób przebywających wewnątrz budynku. Zastosowanie materiałów o klasie d0 jest szczególnie istotne w miejscach, gdzie ryzyko pożaru jest wysokie, np. w budynkach użyteczności publicznej, obiektach przemysłowych lub systemach izolacyjnych.

Do najczęściej spotykanych materiałów w klasie d0 należą:

• materiały niepalne – m.in. beton, cegła, ceramika lub szkło, które nawet w ekstremalnych warunkach pożarowych nie generują płonących fragmentów,
• płyty gipsowo-kartonowe z rdzeniem ognioodpornym, które zawierają dodatki zapobiegające spalaniu i ograniczają ryzyko powstawania płonących kropli,
• wełna mineralna i szklana – stosowane w izolacjach budowlanych i systemach elewacyjnych, które są nie tylko odporne na wysokie temperatury, ale także nie przyczyniają się do rozprzestrzeniania ognia,
• niektóre nowoczesne kompozyty z dodatkami ogniochronnymi, które są projektowane w taki sposób, aby spełniać rygorystyczne normy bezpieczeństwa pożarowego,
• specjalistyczne powłoki i impregnaty ogniochronne, które mogą poprawić właściwości materiałów organicznych, minimalizując ryzyko wydzielania płonących cząstek.

Klasa d0 a inne klasy w klasyfikacji ogniowej

Klasyfikacja „d” określa poziom emisji płonących kropli lub cząstek podczas spalania, co jest kluczowym czynnikiem wpływającym na bezpieczeństwo pożarowe w budynkach i obiektach przemysłowych. Płonące krople mogą przyczyniać się do rozprzestrzeniania się ognia, inicjować pożary wtórne oraz stanowić zagrożenie u osób, które próbują uciekać z płonącego budynku. Z tego względu materiały o niższej klasie „d” (np. d2) są mniej pożądane w miejscach, gdzie priorytetem jest maksymalne bezpieczeństwo użytkowników. Wyróżniamy trzy główne klasy:

• d0 (brak płonących kropli i cząstek) – najwyższy poziom bezpieczeństwa,
• d1 (niewielkie ilości płonących kropli i cząstek) – płonące krople gasną w krótkim czasie i nie przyczyniają się do dalszego rozprzestrzeniania ognia,
• d2 (intensywna emisja płonących kropli i cząstek) – mogą powodować zapłon innych powierzchni i znacząco zwiększać zagrożenie pożarowe.

Klasa d0 to najwyższy poziom bezpieczeństwa w zakresie emisji płonących kropli i cząstek podczas spalania. Oznacza ona, że materiał nie generuje żadnych fragmentów, które mogłyby przyczyniać się do dalszego rozprzestrzeniania ognia. Wybór materiałów o klasie d0 ma kluczowe znaczenie w projektowaniu budynków o wysokich wymaganiach przeciwpożarowych, takich jak obiekty użyteczności publicznej, drogi ewakuacyjne oraz infrastruktura krytyczna. Dzięki zastosowaniu odpowiednich materiałów, można znacząco zwiększyć bezpieczeństwo ludzi i ograniczyć szkody materialne w przypadku pożaru. Warto więc zawsze zwracać uwagę na wszystkie parametry w klasyfikacji ogniowej podczas wybierania materiałów budowlanych, aby zapewnić maksymalną ochronę przed zagrożeniami, które mogą się pojawić w przypadku pożaru.

Źródła:
1. inż. Ryszard Belak, Ogniowa klasyfikacja – reakcja na ogień wyrobów budowlanych, www.cegielniamichalow.pl, [dostęp: 31.01.2025].
2. Dom szyty na miarę, Klasyfikacja ogniowa materiałów, www.domszytynamiare.pl, [dostęp: 31.01.2025].