Oświetlenie stanowiska pracy – normy i wymagania

Oświetlenie stanowiska pracy to kluczowy czynnik uciążliwy, na który wpływają zarówno normy, jak i konkretne przepisy BHP. Norma PN-EN 12464-1:2004 określa minimalne wymagania dotyczące natężenia światła na różnych stanowiskach pracy. Warto pamiętać, że wykonywanie obowiązków zawodowych powinno odbywać się w warunkach bezpiecznych i komfortowych, a odpowiednie oświetlenie odgrywa w tym znaczącą rolę.

Jeśli pracodawca zaniedba zapewnienie odpowiedniej ilości światła lub nie zadba o jego właściwe rozmieszczenie, może to negatywnie wpłynąć na wzrok pracowników i ich ogólne samopoczucie. Jak zatem dobrać oświetlenie, by spełniało normy i jednocześnie zapewniało komfort pracy? Jakie przepisy BHP musi uwzględnić pracodawca, by jego firma działała zgodnie z obowiązującymi standardami? Odpowiedzi na te pytania znajdziesz w dalszej części artykułu.

Rola oświetlenia na stanowisku pracy

Oświetlenie miejsca pracy odgrywa kluczową rolę w zapewnieniu produktywności i komfortu pracowników, dlatego warto zadbać o nie już na etapie projektowania przestrzeni. Rodzaj oświetlenia powinien być dostosowany do charakteru wykonywanej pracy. Na przykład mechanicy potrzebują zupełnie innego światła niż osoby pracujące w biurze czy na hali produkcyjnej.

Dobrze zaprojektowane oświetlenie to nie tylko komfort, ale także skuteczna profilaktyka problemów ze wzrokiem i zmęczenia. Należy pamiętać, że zarówno niedostateczne, jak i zbyt intensywne światło może negatywnie wpłynąć na zdrowie oczu. Jak więc wybrać odpowiednie oświetlenie? Na co zwrócić uwagę podczas jego instalacji? Odpowiedzi znajdziesz poniżej.

Oświetlenie stanowiska pracy – co warto wiedzieć?

Oświetlenie na stanowisku pracy pełni kluczową rolę w zapewnieniu komfortu i wydajności pracowników. Jego głównym celem jest umożliwienie efektywnego wykonywania zadań wzrokowych oraz stworzenie odpowiednich warunków świetlnych dopasowanych do specyfiki pracy. Kluczowe jest równomierne oświetlenie powierzchni roboczej, a także eliminacja czynników przeszkadzających wzrokowi, takich jak odblaski czy nadmierne kontrasty. Takie podejście zmniejsza ryzyko zmęczenia, poprawia efektywność pracy i ogranicza liczbę wypadków.

Źle dobrane oświetlenie nie tylko obniża jakość pracy i końcowego produktu, ale może także wpływać na samopoczucie pracowników – zarówno zbyt intensywne światło, jak i niedostateczne oświetlenie prowadzą do dyskomfortu. Kluczowe pytania, jakie należy sobie zadać, brzmią: jakie światło wybrać i na co zwrócić uwagę podczas jego instalacji?

Rodzaje oświetlenia w miejscu pracy

Oświetlenie w zakładzie pracy dzieli się na:

• Oświetlenie ogólne – rozjaśnia całą przestrzeń, zapewniając równomierny rozkład światła. Choć dobrze wpływa na wzrok, może nie wystarczać do precyzyjnych zadań. Wadą jest także wyższy koszt instalacji i użytkowania.
• Oświetlenie miejscowe – skoncentrowane na konkretnych obszarach roboczych, idealne do zadań wymagających precyzji, np. na liniach produkcyjnych czy przy biurkach.

Najlepsze efekty osiąga się, łącząc oba rodzaje oświetlenia. Dla pracowników szczególnie korzystne jest światło naturalne o barwie zbliżonej do jasnożółtej – sprzyja ono pracy i zmniejsza zmęczenie oczu. W halach produkcyjnych warto stosować oprawy szerokostrumieniowe, natomiast w miejscach wymagających dużej precyzji – dodatkowe lampy boczne lub stanowiskowe.

Kluczowe parametry oświetlenia stanowiska pracy

Dobrze zaprojektowane oświetlenie to nie tylko odpowiednia intensywność światła. Ważne są również:

• Rozkład luminacji – zbyt wysokie jaskrawości mogą powodować olśnienie i dyskomfort, a zbyt niskie – obniżać energię do pracy.
• Olśnienie – źle rozmieszczone lampy mogą utrudniać rozpoznawanie obiektów i męczyć wzrok. Redukcja olśnienia zwiększa komfort i koncentrację.
• Migotanie – szybkie zmiany natężenia światła, tzw. efekt stroboskopowy, mogą powodować bóle głowy, zmęczenie i dekoncentrację. Usunięcie tego problemu jest kluczowe dla bezpieczeństwa pracy.

Coraz więcej firm decyduje się na świetlówki LED, które są energooszczędne i przyjazne dla wzroku. Dzięki dostępności w różnych barwach i długościach można je łatwo dopasować do wymagań stanowiska pracy.

Oświetlenie a przepisy BHP

Normy i przepisy szczegółowo określają wymagania dotyczące oświetlenia w miejscu pracy. W biurach minimalne natężenie światła to 500 luksów przy komputerze i 300 luksów w pozostałej części pomieszczenia. Na stanowiskach wymagających pisania lub czytania natężenie światła również nie może być niższe niż 500 luksów. W produkcji i magazynach oświetlenie musi być dostosowane do charakteru pracy, zapewniając bezpieczeństwo i efektywność.

Pomiary i dokumentacja oświetlenia

Aby mieć pewność, że oświetlenie w miejscu pracy spełnia normy, przeprowadza się pomiary za pomocą luksomierzy. Taka dokumentacja powinna zawierać:

• dane firmy wykonującej pomiary,
• rodzaj używanego sprzętu,
• szczegóły dotyczące opraw świetlnych, ich rozmieszczenia i stanu technicznego,
• wyniki pomiarów i ich zgodność z normami,
• wnioski i zalecenia.

Dzięki dokładnym pomiarom pracodawca ma pewność, że zapewnił odpowiednie warunki pracy zgodne z przepisami.

Podsumowanie

Dobrze dobrane oświetlenie to nie tylko obowiązek wynikający z przepisów, ale przede wszystkim inwestycja w zdrowie i komfort pracowników oraz jakość pracy. Oświetlenie naturalne jest najlepsze, ale w większości przypadków wymaga wsparcia sztucznym światłem o neutralnej barwie, której współczynnik oddawania barw (CRI) wynosi minimum 80. Żarówki o barwie powyżej 4500 K są idealnym wyborem, zapewniając odpowiednią koncentrację i dobre samopoczucie.

Pracodawcy muszą pamiętać, że oświetlenie to nie tylko kwestia estetyki czy kosztów – jego jakość przekłada się na bezpieczeństwo pracy, efektywność i komfort, a zaniedbania w tym zakresie mogą prowadzić do poważnych konsekwencji zarówno dla pracowników, jak i firmy.

Źródło:

• https://www.smd-led.pl/blog/oswietlenie-stanowiska-pracy-normy-i-wymagania/ (dostęp: 11.12.2024)